Glyfosaat in de ban: wat betekent dit voor de professionele onkruidbestrijder en zijn klanten?

“Natuurlijk willen we de chemische bestrijdingsmiddelen uit de wereld helpen, ook al is dit economisch gezien wat minder interessant. We moeten sparen waar we kunnen maar wel met z’n allen de natuur in bescherming nemen. Het is een kwestie van gewenning voor klanten en opdrachtgevers.” Aan het woord is Riny van de Zanden, bedrijfsleider bij De Koornbeemd, expert in zowel cultuurtechnische als civieltechnische werken. In dit gesprek vertelt hij over de zoektocht naar een alternatief voor de chemische middelen en de keuzes die hij gemaakt heeft.

De eenvoudigste en goedkoopste manier van onkruid bestrijden op verharde oppervlakken is spuiten met chemische middelen zoals glyfosaat (bekendste merknaam Roundup). Maar het grote nadeel hiervan is dat deze bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater terecht komen en daar schade aanrichten voor planten, dieren en mensen. Reden waarom voor overheden, bedrijven en openbare organisaties het gebruik van dit soort middelen sinds 2016 verboden is. Veel particulieren zijn echter niet op de hoogte van het feit dat de hovenier hun terras niet meer mag spuiten, terwijl ze dat zelf wel mogen. “Chemische onkruidbestrijding is uit den boze, als we onze verantwoordelijkheid voor de natuur serieus nemen.” vertelt Riny van de Zanden. “Wanneer wij onze particuliere klanten vertellen dat wij niet meer met chemische middelen werken, krijgen wij nu echter regelmatig te horen dat men het zelf dan wel gaat doen. Dat is echter niet echt aan te raden, want juist omdat de particulier ongeschoold is en dus de middelen en de juiste mengverhoudingen niet kent, spuit men tegenwoordig zo’n 10-15% meer dan voorheen. Wel verwacht ik dat binnen een paar jaar een middel als glyfosaat ook voor de particulier verboden wordt. En terecht want er bestaan alternatieven en dan moet men niet blijven hangen in het chemische.”

Terrassen en stoepen schoonhouden zonder chemische middelen blijkt in de praktijk een grotere uitdaging dan vooraf werd ingeschat. Het vergt aanpassingen. Zowel wat betreft de manier van werken als ook in het verwachtingspatroon. In principe kunnen verschillende alternatieve methoden, mechanisch of thermisch, ingezet worden. Welke keuze uiteindelijk gemaakt wordt, hangt af van (investerings-) kosten, effectiviteit en efficiency. Bij De Koornbeemd hebben ze hun keuze gemaakt. Riny van de Zanden: “Wij hebben alle mogelijkheden uitgeprobeerd. We zijn begonnen met een borstelmachine. Een effectieve techniek met als voordeel dat je meteen resultaat ziet. Het grote nadeel daarentegen is dat het de bestrating beschadigt. De staalborstel laat witte strepen achter. Daarna hebben we geprobeerd om te maaien met de bosmaaier, in combinatie met de borstel. Helaas is geen enkel terrein helemaal leeg. Er staan altijd wel auto’s of ander straatmeubilair of gevels in de buurt. En als je dan bedenkt dat alles wat op de grond ligt met deze techniek meegenomen en rondgeslingerd wordt, is het duidelijk dat dit veel schade op kan leveren. We hebben nog nooit zoveel aansprakelijkheidsclaims gehad als in die periode.”

“Na deze tests bleef de vraag voor ons of we dan beter konden gaan waven (heet water methode) of branden.” vervolgt Riny van de Zanden. “Onze keuze is gevallen op branden. Om de eenvoudige reden dat de investering die nodig is, een stuk lager is dan de middelen die je nodig hebt voor warm water. Bovendien is de warm water methode een stuk arbeidsintensiever. We hebben het eerst getest met een handbrander. Voor professioneel gebruik is dat niet effectief genoeg. De machine die we nu gebruiken is volledig instelbaar op snelheid. Met een snelheid van ca. 4-5 km per uur lopen we over de verharding en de machine brand het stuk eronder weg tot in de wortels. Het blijft vervolgens 6-8 weken redelijk schoon. Dat betekent dat we per seizoen 4 tot 5 keer terugkomen.”

“Branden is duurder dan borstelen, omdat de productie met borstelen hoger is. Bovendien zie je met borstelen meteen resultaat terwijl je met branden het onkruid nog blijft zien. Het duurt ca. twee weken voordat het daadwerkelijk weg is. Dat is niet het beeld dat mensen voor ogen hebben als ze ons inhuren. Toch is dat in principe een kwestie van gewenning. Er staat namelijk tegenover dat het een milieuvriendelijke methode is, die geen overlast of schade veroorzaakt en het kan te allen tijde toegepast worden, onafhankelijk van de omgeving. Vooral veel overheidsinstellingen zoals gemeenten hebben een voorkeur voor deze methode omdat ze zien dat borstelen schade geeft. Maar ook voor de particulier is het een goed alternatief. Hij kan met een handbrander prima thuis aan de slag en hoeft niet in de chemische middelen te blijven hangen.”